Diqueixa púxose en marcha no ano 1992, despois de que o maior dos tres irmáns da familia de Modesto e Carmen (Casa Diéguez) acordase abrir unha queixería en Olveda, localidade do municipio lucense de Antas de Ulla. Eran tempos nos que algúns produtores -apremiados pola cuota láctea e polas sancións que acarreaba sobrepasar os límites establecidos pola Unión Europea- comenzasen a pensar en dar o salto á obtención de derivados lácteos, co queixo como principal activo. Hoxe, por mor da ampliación do negocio, as instalacións de Diqueixa están no polígono industrial do vecino Concello de Monterroso.

Juan Gómez González, o maior dos tres irmáns -licenciado en Xeografía e Historia- foi o encargado de montar Diqueixa. A súa irmá, Ilda, licenciada en Económicas, optou tamén por quedar na empresa -rematados os estudos-. Nela estaba tamén Fernando -cos de Eduación igualmente rematados-. Fernando é desde entón o encargado da explotación gandeira. Os tres fixeron os seus estudos en Santiago de Compostela. A economía familar permitiu que contasen cun piso propio, o que facilitou a súa formación. Os seus coñecementos, por así dicilo,  foron daquela impulso e valor engadido para o Arzúa-Ulloa  que hoxe se elabora nesta empresa.

Do consumo familar á venda

É tradición que as queixerías galegas teñán na súa orixe a produción de queixos para o consumo familiar para lanzarse logo á venda. Primeiro distribuíndo os excedentes no entorno máis próximo, para aventurarse logo en feiras e nos mercados máis próximos.

Boa parte do futuro camiño estaba trazado xa cando os tres actuais xestores de Diqueixa lle daban voltas a como sería o seu futuro. Axudou o seu que  dispuxeran do respaldo familiar para rematar sen maiores quebrantos económicos os seus estudos e as expectivas de dun proxecto de empresa que espera impulso.

Cando saíron cara aos territorios docentes de Fonseca,  quedaban na explotación unhas 15 vacas. O número foi subindo ata as 200 -e variando-ata situarse nos últimos tempos arredor das 150.

Calidade, prezo, proxección

Ilda Gómez móstrase satisfeita de ter o amparo dos seus queixos baixo a Denominación de Orixe Protexida Arzúa-Ulloa, "polos niveis de calidade, polos prezos e tamén por unha posibilidade que está en todas partes", resalta.

Atendendo as contas feitas en 2019, Diqueixa ten unha produción mensual duns 6.000 quilogramos de queixo, que en termos anuais representa máis de 70.000 quilogramos.

Todo o queixo deste fabricante véndese directamente, en furgonetas, e nunha extensión que abarca "case toda Galicia", sinala Ilda Gómez, preferentemente en pequenas tendas. Pero Diqueixa está ao alcance de calquer consumidor a través da páxina web da empresa. Aínda que "hai que ir cos tempos" e que é territorio no que necesariamente hai que entrar, recoñece que de momento a  proposta reducida.

Este fabricante ampliou instalacións para producir máis, pero quere seguir mantendo al liña tradicional de produto, deixando de lado de momento as grandes áreas de distribución.

Produtos

Diqueixa ofrece dentro da denominación de orixe protexida Arzúa-Ulloa o  queixo mantecoso e o curado, os dous permitidos. E está logo está o queixo picante, unha modalidade que é réplica do proceso de fabricación que non ten o recoñecemento oficial  pero conta dunha demanda crecente.

Trátase, nos tres casos, de queixo elaborado con leite pasteurizado,cunha demanda maioritaria do Arzúa-Ulloa fresco, nunha relación que supera o 80 por cento da produción.
​

​Están en marcha unha serie de medidas impulsadas polo Goberno galego para darlle saída aos produtos de calidade do país mentres dure o estado de alarma provocado polo coronavirus. No Diario Oficial de Galicia do pasado 14 de abril, hai unha orde da Consellería do Medio Rural na que se recollen estas actuacións e pola que se crea tamén un canal alternativo para a comercialización dos produtos agrogandeiros de cercanías. No paquete están igualmente os sectores do queixo e do mel. A mensaxe é crara: consumir carnes, viños, hortalizas ou froitas e  lácteos e os seus derivados.

Para darlle saída a esta importante produción, hai xa un acordo coas cadeas de distribución. E Medio Rural porá en marcha en breve unha campaña de comunicación e sensibilización dixida ao consumidor final. O obxectivo e que flúa a actividade comercial.

Coa finalidade de tentar normalizar a venda dos productos do campo, a Xunta acaba de pechar un acordo de colaboración coas grandes cadeas de distribución que traballan en Galicia, co que estas empresas comprométense a mercar os referidos productos durante o estado de alarma.

Queixos e meles

Os productores de queixos e meles están entre os colectivos máis afectados no confinanciamento, polo que o titular do Medio Rural, Xosé González, mantivo esta semana unha reunión por videoconferencia cos presidentes dos consellos reguladores das cuatro denominacións de orige protegida (DOP), así como coa presidenta da Indicación Xeográfica Protegida (IXP) Mel de Galicia.

Participaron  Xosé Luis Carreira (Arzúa-Ulloa) ; Enrique Fernández (O Cebreiro); Daniel Pérez (San Simón da Costa); Javier Sampayo Tetilla; e a presidenta do consello regulador da IXP do mel, Esther Ordóñez.

Campaña de comunicación e concienciación

Medio Rural porá en marcha "de inmediato" unha campaña de comunicación e sensibilización de cara ao consumidor final. Buscará conciencialo da importancia de consumir produtos galegos de proximidade, para apoiar a estes sectores, especialmente namentres dure a actual situación de emerxencia sanitaria.

Trátase de frear a perda de ingresos dos agricultores e gandeiros e de apoiar a continuidade das súas explotacións nuns momentos clave para o seu futuro e para garantir o abastecemento da poboación, "ao tempo que se poñen no mercado produtos agroalimentarios de máxima calidade", remarca a consellería.

Outra medida de interese

O recollido na orde do Diario Oficial de Galicia do pasado 14 de abril contempla tamén -de xeito excepcional e diante da crise actual- a posibilidade de que a Xunta adquira directamente parte dos produtos perecedeiros que teñen risco de deteriorarse para doalos a comedores sociais, hospitais, residencias de maiores ou centros semellantes, todo no contexto da loita contra o Covid-19.

Rede 'Mercaproximidade'

Á espera de máis novas, a Xunta animou -tamén esta semana- ás empresas suministradoras de colectividades e ás plataformas 'on line' a sumarse á rede 'Mercaproximidade', para impulsar a venda dos produtos agroalimentarios galegos.
Deste xeito, os agricultores, gandeiros e industrias transformadoras de produtos agroalimentarios do país poden solicitar desde o pasado 15 de abril a súa adhesión á rede, para paliar as perdas ocasionadas pola crise. Houbo contactos tamén da Administración autonómica co presidente do Consello Regulador de Agricultura Ecolóxica de Galicia (Craega), Francisco López, para comprobar como está afectando a situación aos distintos sectores agroalimentarios da comunidade no seu ámbito. 
​