​O balance da 4º Feira do Queixo de Moeche foi "moi positivo" , e houbo máis xente este domingo que na pasada edición. Máis queixerías e, ás dúas da tarde, o que estaban transmitindo algúns postos de venda é que xa non tiñan existencias, mentres outras ían camiño do mesmo. Un dato significativo: algúns dos participantes confirmou vendas superiores mesmo ás de hai uns días no Fórum Gastronómico da Coruña. En conclusión, considera a alcaldesa de Moeche, Beatriz Bascoy, que a feira local do queixo entra na etapa de consolidación e que se pode "seguir apostando por este sector e por este produto", sinalou.

Entre as novidades deste ano -ademais da asistencia ao feiral da denominación de orixe asturiana Gamonéu- destacou a alcaldesa a presenza de máis queixerías que na anterior edición, algunhas delas cun curto pero máis que interesente percorrido, como é o caso da queixería de Guitiriz (Lugo)  Biscato, cun queixo moi especial que haberá que ir descubrindo, e que foi un dos que hoxe vendeu  todo.

Reclamos importantes foron os obradoiros para os máis pequenos, que puideron experimentar no campo da cerámica, con máis actuacións musicais que en 2018. E concentraron tamén a atención dos asistentes as catas de queixos.

Pero houbo máis novidades, como a presencia do queixo Galmesano (Arzúa/A Coruña), que se puxo no mercado no 2017 e que viña ao feiral a facer unha promoción que rematou a media xornada co cartel 'fin de existencias'.

Queixo ecolóxico local

E dentro do panorama local, houbo propostas importantes tamén, xa que Lácteos de Moeche presentou un queixo ecolóxico, acollido no Consello Regulador da Agricultura Ecolóxica (Craega). Trátase, en palabras da rexedora municipal, "dun éxito", ao lograr un queixo ecolóxico feito con leite dunha gandaría do municipio (Lavandeira) que acadou o certificado de leite ecolóxico, o que interpreta como un "unha alegría e un plus" xa que, ademais dos sesenta anos que leva Lácteos Moeche elaborando produtos no concello, estase a enriquecer con este recoñecemento "o sector lácteo noso", sinalou.

Valorou a alcaldesa a importante resposta dos visitantes pola mañá -co respaldo do bo tempo- e recalcou que o feito de programar actividades pola tarde, permite encher novamente o recinto feiral (de 1.200 metros cadrados) , non na mesma medida de horas antes, pero si coa intensidade suficiente para manter  visitantes e actividades de todo tipo que teñen na gastronomía e na proxección do sector lácteo a clave do encontro anual.

A importancia da innovación e das vendas no exterior

E un dato tan novidoso como importante, o alcalde da localidade asturiana de Onís, José Manuel Aveledo Viesca, invitado hoxe á feira en representación dun queixo tan emblemático como o Gamonéu, sinalou que Galicia ten potencial para producir queixo e comercializado e que co respaldo da Administración " ten que saír máis ao exterior", dixo, para recalcar que na súa estancia en Galicia, viu nos queixeiros galegos unha importante cualidade "á innovación".

​As festas gastronómicas no norte coruñés, con encontros anuais dabondo coñecidos como A Festa do Requeixo da Capela (a finais de agosto) ou o A Feira do Queixo do Eume e Mel de Goente (en outubro), teñen este fin de semana réplica no municipio de Moeche, que celebra a cuarta feira de exaltación do queixo local. Ao encontro acudirán en total 26 productores, entre eles, queixerías das catro denominacións de orixe protexida (DOP) de Galicia e un invitado moi especial, o queixo asturiano Gamonéu. Para achegarse ao encontro, un ano máis, funcionará o Tren do Queixo.
​
Co peche do programa definitivo xa hai uns días, o concello, organizador do encontro, facía público o programa de actos, que inclúe obradoiros infantís de cerámica e de elaboración de queixo, un concurso de cociña, varias catas comentadas, actuacións musicais e un espectáculo circense.

Para participar nas catas de queixo será preciso reservar praza con antelación no mesmo lugar onde se celebran. Son catas para un máximo de 20 persoas, cun prezo de 5 euros que inclúe a degustación de catro queixos e dun viño.

Tren do Queixo

O programa inclúe saídas da feira ao Castelo de Moeche e regreso novamente ao recinto. Como en edicións anteriores, non faltará o Tren do Queixo. Trátase dun servizo que busca facilitar os traslados a Moeche desde Ferrol e, ao mesmo tempo, reividicar o valor do ferrocarril como medio de transporte e como un servizo imprescindible para a comarca.

O Gamonéu, un convidado especial

E para enriquecer as propostas -ademais de produtores de San Sadurniño, Asturias, Castela e León, Estremadura, Cantabria e mesmo de Francia- por primeira vez, un convidado especial: o Gamonéu, un queixo das zonas de Onís e Cangas de Onís, dos máis exquisitos e tamén exclusivos dos que se producen en Asturias. Ademais de ter un lugar destacado na feira deste 17 de marzo, o concello foi convidado tamén a visitar a localidade de Onís, para coñecer polo miúdo o produto que, desde logo, non vai pasar desapercibido este domingo na 4ª Feira do Queixo de Moeche. 

A Festa do Queixo de Arzúa espera superar nesta edición que hoxe se pecha "todas as expectativas", despois de que o sábado acudise moita xente aos actos programados en que ao longo da xornada dominical houbese unha resposta similar, segundo as primeiras impresións do alcalde deste municipio coruñés, José Luis García. Un ano con outro, este encontro anual congrega durante tres días arredor do queixo e da música uns 40.000 asistentes. Choveu na xornada dominical, pero os paraugas e as ganas de pasalo ben superaron inconvenientes.

O concello, organizador da festa, busca cada ano traer algunhas novidades do mundo dos queixos para ofrecer algo distinto que probar e mercar, se é o caso, aínda que as grandes propostas están sempre na exaltación do queixo da zona, que non en balde e o segundo de España en vendas, e iso tendo en conta que boa parte da produción do Arzúa-Ulloa vai parar ás mesas dos galegos.

Mención especial entre as novidades queixeiras -aínda que nesta ocasión fundamentalmente emblemática- foi a elaboración dun macroqueixo, reproducindo o mapa de Galicia, elaborado cuns 4.500 litros de leite e que permanceu exposto durante toda a xornada nunha das entradas do recinto feiral. Foi, sen dúbida, o motivo máis fotografado da xornada, e iniciativa de Queixería Barral, que en 2018 sorprendou xa cunha proposta similar.

Outra das novidades foi a inauguración, o pasado xoves, 7 de marzo, da escultura 'homenaxe ao queixo', obra de Cándido Pazos, artista e embaixador do Camiño de Santiago por toda Europa. Entre outras moitas propostas, foi igualmente importante a celebración de catas e obradoiros a cargo da Denominación de Orixe Protexida (DOP) Arzúa-Ulloa, con diversas actuacións nos colexios, onde vai crecendo o interese por incluír na dieta un produto tan completo como o dos derivados lácteos, entre os que o queixo ocupa un lugar destacado.

Rematada a festa deste ano, asegura o alcalde de Arzúa que haberá unhas "semaniñas de descando" e que "rápidamente haberá que empezar a pensar e traballar na próxima edición".

Concurso de pinchos e tapas

A casa de Comidas Chelo foi o establecemento gañador do concurso de pinchos e tapas que a DOP Arzúa Ulla organizou esta semana como un acto completario desta festa.

 A tapa denominada 'Con queixo, pan e viño faise o camino' foi a que máis puntuación acadou na valoración do xurado, que durante a tarde so sábado percorreu os dez establecementos finalistas. O segundo premio foi para o 'Trampantojo de cocido con queixo Arzúa-Ulloa', unha orixinal creación de Casa Nené. E o terceiro lugar correspondéulle a 'Hamburguesa con Arzúa-Ulloa', da Cafetería Encontro.
​
No consurso tomaron parte vinte e dous establecementos da hostalaría da vila de Arzúa, que elaboraron as súas creacións con queixo cedido gratuitamente polo consello regulador.
 

Comenza a tempada feiral para os queixos galegos, coa celebración, este mesmo fin de semana, da 44 Festa do Queixo de Arzúa (A Coruña), á que seguirá o domingo, día 17, a de Moeche (A Coruña), para a que confimaron xa a súa asistencia un total de 26 produtores. A estructura será moi similar á das últimas tres edicións, concentrando na nave do mercado desde pola mañá ata a tardiña toda a actividade expositiva e comercial.

A Feira do Queixo de Moeche naceu co obxectivo inicial de servir como punto de encontro e escaparate da transformación leiteira na comarca e de dar a coñecer o queixo local, potenciando, deste xeito, unha parte do sector primario cunha prolongada tradición na zona. Celebrada a primeira edición, o Concello de Moeche, que organiza o encontro, apostou por darlle paso a un maior número de queixerías galegas e tamén doutros puntos de España e do estranxeiro.

O resultado, neste momento, son 25 queixerías participantes, ademais de Lácteos Moeche, que colabora na organización. Haberá queixos das catro denominacións de orixe protexida (DOP) de Galicia, sen olvidar produtores de San Sadurniño, Asturias, Castela e León, Estremadura, Cantabria e mesmo de Francia. Todo isto, gastronomicamente reforzado con outras especialidades de excelente calidade como pan, mel ou doces tradicionais.

Máis de nove horas para mercar e disfrutar
​
Das dez da mañá as sete e media da tarde, os asistentes terán oportunidade de participar en diversas actividades culturais, gastronómicas e turísticas, moitas xa coñecidas de anteriores edicións. Entre elas, obradoiros, catas e actuacións musicais.

Haberá tamén, por primieira vez, un convidado especial: o Gamonéu, un queixo das zonas de Onís e Cangas de Onís, dos máis exquisitos e tamén exclusivos dos que se producen en Asturias. Ademais de ter un lugar destacado na feira deste 17 de marzo, o Municipio de Moeche foi convidado tamén a visitar a localidade de Onís, para coñecer os pormenores do produto e, sobre todo, polo que poida ter de enriquecedor este produto e a feira que celebra a vila asturiana a finais de outubro, para trasladar experiencias ao certame coruñés. 

A Festa do Queixo de Arzúa cambiou este ano de data. E iso, co obxectivo de non coincidir co Entroido e que a xente puidese gozar de ambas festas. E co Entroido en plena efervescencia, chega a conta atrás para un dos 'supervendas' dos queixos españois. O xoves, 7 de marzo, inaugúrase a  escultura homenaxe ao queixo, creada por Cándido Pazos.  Hai moitas novidades máis, como a elaboración dun queixo xigante co mapa de Galicia. E está tamén o esperado pregón desta 44ª edición, que se lle encargou ao cociñeiro de 'Larpeiros', Benigno Campos. O domingo, día 10, chegaralle o turno aos queixos, coa gran exposición anual no recinto feiral. E logo música, moita e boa música.

Esta nova edición da Festa do Queixo Arzúa traballa coa idea de implicar cada vez máis á xente nova. Para ixo, convócase a terceira edición de 'Pequenoqueixo', pero está tamén a participación da mocidade na organización destre encontro,  para formar a un grupo de voluntarios en directa colaboración co Concello.

Para a ocasión, a Denominación de Orixe Protexida (DOP) Arzúa-Ulloa aportou 400 quilogramos de queixo gratuitos para petiscos, concertos e agasallos, e pensa esta denominación -de cara a un futuro próximo- sumarse á celebración do Xacobeo 2021, impulsando o Camino do Norte co queixo, unha decisión que non fará senón darlle máis proxección.

O queixo na escola

A DOP  quixo valorar neste nova edición da festa a participación da xente moza na preparación de degustacións no seu posto feiral, e na realización de obradoiros  especialmente indicados para a participación de nenos e nenas, coa importante intención de achegar aos máis pequenos a importancia de incluír o queixo na súa dieta. Para iso, cada ano, fanse actividades e obradoiros nos centros educativos. É, sen dúbida, un labor que debe medrar exponencialmente, non só nesta senón nas restantantes denominacións galegas.

E para a promoción do queixo nos días previos a festa de exaltación, está en marcha tamén o XIII Concurso de Tapas e Petiscos, que organiza a DOP, e que se poden degustar xa nos establecementos da vila arzuana entre as 18,00 e as 23,00 horas.

Nesta 44 edición apuntáronse a festa do queixo u total de 70 expositores, con 13 queixerías da DOP Arzúa-Ulla e seis postos de produtores lácteos tracionais (PLT) - todos eles co seu correspondente rexistro sanitario, segundo obriga a normativa legal. Hai, igualmente, 29 queixerías de diversa procedencia. Pero fóra do recinto queixeiro hai moitas e moi variadas propostas máis. 

Empezan a ser tempos de Xacobeo e, como en todo camiño que se prece, sempre hai viaxeiros  e non falta nunca un bo anaco de queixo que axude a facer máis levadeira a camiñata. Vén a conto, porque en terras de Melide teñen aqueles que van cara á capital galega, pola milenaria rota, a oportunidade de facer un descanso para proverse deste  derivado do leite. Ben seguro  que é moito máis antigo que o propio Camiño de Santiago.  Que xa é dicir. 'Tres Viaxeiros' traballa coa proposta de ligar queixo e Camiño de Santiago.

Deleitar é unha marca radicada no municipio coruñés de Melide que se adica á produción de derivados lácteos. Hai anos que funciona, agora con nova dirección á fronte desde hai arredor de tres anos. A fabricación de queixos comezou vai camiño de dous años, cando decidiron sacar ao mercado queixos baixo dúas demoninacións: Tetilla e Arzúa-Ulloa.

Deleitar pertence a Dairylac, unha sociedade galega na súa totalidade, que petence a varias cooperativas -con preto de 3.000 socios- cuxa premisa é ofrecer a máxima calidade en cada produto.

E dentro das propostas están un queixo Arzúa-Ulloa e un Tetilla, baixo as correspondentes denominacións de orixe  e da marca: 'Tres Caminantes'. Venden os seus produtos en grandes áreas, como Eroski, en Gadis e en diversos mercados considerados referentes para a poboación galega.

Vender fóra

Sinala Manuel Garea, profesor de cocina e pastalería e asesor gastronómico de Deleitar, que non hai de momento ventas fóra de España "un proceso que leva o seu tempo", e aínda que avanza que hai novos productos dos que polo momento "non se pode falar".

A industria láctea Dairylac -liderada polas cooperativas Icos, Aira e Codeira- anunciou a finais de setembro de 2017 o lanzamento ao mercado dun Arzúa-Ulloa e un Tetilla, co obxectivo de posicionarse no mercado español e exterior.

Os dous queixos foron ideados polo publicista Ildefonso García e buscaron ligar o produto ao Camiño de Santiago. Os próximos años, sen dúbida, serán tempo de proxección para estas dúas novas propostas de queixos galegos acollidos a unha denominación de orixe protexida. 

​

A Queixería Don Crisanto iniciou a actividade en 1990, na parroquia vilalbesa de Lanzós. Nese ano puxéronse en marcha outras cinco co selo da  parroquia que lle dá nome á denominación deste valorado produto: San Simón da Costa. Daquela, todas tiñan a súa gandería propia. Para todas, as cousas foron mellorando e  foise pasando do autoabastecemento a mercar leite da zona das características esixidas.

'Don Crisanto' segue a ser unha pequena queixería, con nada menos que dous premios especiais nas últimas edicións de 'Alimentos de España' ao mellor queixo. Na cata de queixos de Galicia do pasado ano,  acadou as medallas de ouro da denominación Tetilla e San Simón da Costa.

Nos comezos, a queixería, sacáballe máis redemento ao  produto, segundo asegura Cristina Román Candemil, que xunto coa súa parella, Iván Díaz Souto, tomaron o relevo dos pais dela, que se xubilaron no ano 2014.

Na arrancada, como sucede na maioría das pequeñas empresas queixeiras,  as dificultades abundaron e os resultados en produción e venda foron cativos. Neste caso, lembra  Cristina Román que se facían uns sete queixos diarios. Hoxe están en arredor dos corenta por xornada.
A  produción anual desta empresa familiar non chega aos 100.000 quilogramos. As vendas, fanse na propia queixería, en diversas feiras e nalgunhas pequenas tendas. Fan campañas tamén de promoción en Asturias e Cantabria, e venden "algo" fóra de España, "pero pouco máis" sinala Cristina Román.

Calidade e valor engadido

A queixería estaba dentro do grupo exportador de queixos de San Simón da Costa, pero como se trata dunha produción pequena,  a 'Don Crisanto' non lle compensaba estar aí. Recoñece  - como nalgún caso máis dos fabricantes do San Simón da Costa-  que teñen limitacións na produción. Iso non quita para que esta como as restantes queixerías teñan uns compradores preferentes, incondicionais,  que buscan un producto ou outro en función de súa elaboración, do afumado, de que estea máis ou menos salgado ou dos pequenos segredos que cada fabricante lle engade aos seus queixos.

Ademais das tradicionais pezas do San Simón da Costa, 'Don Crisanto' cota coa proposta do bufón- o tamaño pequeño-, así como do curado -de seis meses como mínimo- e o igualmente popular patelo, xunto co seu requeixo.  

Esta empresa traballa en incrementar o valor engadido de produción a través da transformación. Hoxe benefíciase das aportacións de transformación que impulsa a Administración autonómica e despois de diversas ampliacións constituíuse como Sociedade Agraria de Transformación (SAT).

Instalada no centro da parroquia que lle da nome á Denominación de Orixe San Simón da Costa, Queixería Valado ofrécelle aos amantes deste derivado lácteo a posibilidade de degustar "un dos mellores queixos de Galicia" e sinalan os produtores que, "posiblemente de toda España". Non en balde, 'Valado' foi galardoado co Premio Cincho de Ouro  ao mellor queixo curado de vaca na edición 2006 e conta tamén cun Accésit de Ouro aos mellores queixos españois de pasta prensada de vaca 2007, ambos do Ministerio de Agricultura.

Todos os queixos fabricados baixo esta denominación de orixe, co selo sempre da calidade,  teñen as súas propias peculiaridades. A elaboración de cada un marca gustos ben diferenciados entre os consumidores. Así que cada marca ten compradores incondicionais, dependendo de gustos e padales.

Para os entusiastas da Queixería Valado, boa parte do segredo está en que se trata  dun produto de sabor cremoso, suave e delicioso ao padal. É queixo afinado con madeira de bidueiro, cunha curación de 45 días como mínimo.

Esta fábrica vilalbesa púxose en marcha no ano 1992 e pouco despois pasou a formar parte da Denominación de Orixe San Simón da Costa. Como noutros casos, comezaron moito antes, cunha pequena produción, co leite das vacas que había na casa. Seguindo a produción tradicional e o ronsel familiar, a queixería está, desde 2005 en mans de Félix Freire Cuba e da súa dona.

A produción non pasaba nos inicios dos 40 ou 50 queixos por semana. E aínda hoxe segue a ser unha miniqueixería, cunha fabricación semanal de 200 a 300 pezas. Son en total entre 800 e 900 quilogramos de queixo ao mes, o que leva a unha produción anual que oscila entre os 12.000 e os 15.000 quilogramos.

O queixo San Simón da Costa reforza cada ano a súa presencia no mercado exterior, pero para un pequeno produtor como 'Valado' son diversas as dificultades que se lle presentan para vender noutros países, fundamentalmente papeleos e requisitos de alto custo, así como contar cunhas instalacións artesanais.

Esta fábrica compra na actualidade o leite para a fabricación dos seus produtos e aínda que non rexeitan incrementar a  produción algo máis, non ocultan a dificultade que iso supón, pagando autónomos, comprando unha nova cuba, producindo e  e vendendo o queixo á beira de fabricantes máis grandes… "Énos imposible todo", sinala Félix Freire.

'Valado' está no grupo exportador do queixo vilalbés de San Simón da Costa, pero o principal problema é que se lle pide ás empresas grandes o certificado para vender fóra, "que nós non temos", e que "é difícil de obter" e que ten tamén "un coste elevado", manifesta.

Un produto gourmet que precisa axudas á comercialización, non "subvencións"

Esta queixería vende o San Simón en pequenas tendas. O seu propietario entende que se trata dun produto exquisito, gourmet, que non debe estar nas grandes áreas comerciais. De feito, vende en pequenos establecementos. Non chega á media ducia o número de distribuidores cos que traballa e as vendas fanse todas en Galicia. Está tamén no comercio digital, nunha tenda colectiva, coa que 'Valado' colabora "puntualmente".  
​
Tampouco oculta Félix Freire que aínda que se podería facer fronte a un incremento da produción, o realmente complicado e sacar o producto ao mercado, porque cada vez hai que pagar máis, sobre todo pola vía impositiva, con custos cada vez máis elevados e ingresos cada vez menores. Por iso pide "que nos axuden", pero advirte que "eu non quero subvencións", senón axudas para comercializar o produto, coa a información más acaída e que permita achegar ao consumidor un queixo, que como o resto dos de denominación, vende alí onde estea. A calidade vai por diante. 

Queixos Pacita ofrece un produto familiar, tradicional, natural. Empezou hai máis de trinta anos, e foi en 2002 cando  montou a queixería. Trátase dun queixo elaborado con leite cru, de produción propia, artesano, que ofrece todas as posibilidades: fresco, cremoso,  semicurado e curado. E levan arredor de catro años cun novo produto, tamén de gran aceptación: o queixo picante.

Diariamente, fabrican entre 180 e 200 quilogramos de queixo e concentran os seus puntos de venda en parte en Galicia, Madrid, Barcelona ou Valencia. E venden tamén algún queixo fóra de España.

Arredor dun 5 por cento da produción desta empresa da parroquia friolense de Vilafiz, en Lugo -que conta con catro traballadores- vai parar ao mercado español. Unha boa parte da produción queda na súa zona de influencia natural. O sistema de distribución para o mercado próximo é a distribución propia, mediante furgoneta con frío. supermercados e tendas da contorna son os puntos de venda habituais dos seus produtos. Son vacas que están en pastoreo e hai detrás de todo isto o respaldo da certificación de calidade.

Consiste nunha produción tracional e limitada, xa que considera o fabricante que o máis importante é garantir sempre a calidade e o "exquisito" sabor das varidades que ofrece. Dispón de sala de ordeño propia, tanques de frío e procesado, así como dos controis sanitarios que garanten a calidade dun leite que se produce na montaña lucense, a 700 metros de altitude.  Ten 150 vacas propias en produción.

"Primeiro entre 'picantes'

Xunto coas bondades do leite cru e coa aceptación que ten esta modalidade de fabricación, Queixos Pacita ten tamén un bo número de entusiastas do seu queixo picante, do que pode alardear que se tata do primeiro destas características que se fixo en Galicia, segundo conta a responsable desta empresa familiar, María Paz Vega Corral, quen non dubida en sinalar que "este é orixinal", que agora hai copias, "pero que o orixinal é este".

A forza da feira de Friol
​
A celebración cada ano -e van xa 26 edicións- da feira dos queixos de Friol e tamén dun dos mellores pans que se fai en Galicia  (na parroquia de Ousá), foi e segue a ser un escaparate fundamental para a proxección do queixo da comarca en xeral e do municipio en particular. Friol está en terras da Denominación da Arzúa-Ulloa, aínda que non está acollido á mesma.

Neste medio século sobrepasado de feiral, veu ao municipio xente de toda Galicia, que foi coñecendo este queixo grazas ao evento. Agora véndese cada ano neste encontro moito menos producto, pero segue sendo importante nesa proxección exterior. Para a última edición da Feira do Queixo de Friol e Pan de Ousá, Queixos Pacita levou uns 1.200 queixos.

Non desaproveita a empresa as novas tecnoloxías para vender por internet, con algúns mercados xa referidos como o madrileño ou outros como as Illas Canarias. Polo de agora, estas vendas prodúcense sen recargos, un aliciente máis para achegarse a uns bos queixos como estes. 
​

De Don Crisanto (Tetilla e San Simón da Costa) a Santo André (Cebreiro curado), pasando por Dona Cobina (Arzúa-Ulloa), Gran Despensa Real Abadía de Samos (Cebreiro) e Artelac (Arzúa-Ulloa Curado). Todos eles son os afortunados cos Premios da  XXI Cata dos Queixos de Galicia, que onte se entregaron nun acto celebrado en Santiago de Compostela.

Os afortunados terán este ano que entra, sen dúbida, un lugar destacado nas preferencias dos consumidores, interesados polos polas novidades que sempre supoñen as medallas de ouro, prata en bronce coas que se recoñecen os mellores queixos acollidos ás catro denominacións de orixe protexidas galegas.

A Queixería Don Crisanto (Vilalba-Lugo) acadou este ano nada menos que as medallas de ouro das denominacións Tetilla e San Simón da Costa; Dona Cobina, con fábrica en A Golada (Pontevedra), recibiu o galardón de ouro na denominación Arzúa-Ulloa;  e Gran Despensa Real Abadía  de Samos (Samos-Lugo) obtivo idéntico premio na denominación Cebreiro. Para os queixos curados, o ouro foi nesta ocasión para Artelac (Antas de Ulla-Lugo), na denominación Arzúa-Ulloa;  e para a Queixería Santo André (Castroverde-Lugo), na denominación Cebreiro.

Máis de 34 millóns de facturación

As catro denominacións de queixos galegas facturan máis de 34 millóns de euros, segundo descatou hoxe o presidente la Xunta, Alberto Núñez Feijóo, na entrega dos premios. É unha cifra importante, que permite que tanto a Denominación Arzúa-Ulloa como a do Queixo Tetilla se sitúen nas primeiras posicións nas listas de vendas dos queixos españoles. Por produto comercializado, o Arzúa-Ulloa está no segundo lugar, e no cuarto o Tetilla, unha relación que queda no segundo e quinto lugar, respectivamente, se se fala do valor económico.

No acto estivo tamén o conselleiro do Medio Rural, José González, quen fixo fincapé na excelencia dos queixos galegos, ensalzando, en xeral, a "extraordinaria" calidade dos produtos agroalimentarios da comunidade autónoma. 
​