O municipio coruñés de Arzúa traballa un ano máis nos previos para por en marcha unha nova edición da súa Festa do Queixo, un encontro que concentra en cada edición a milleiros de amantes deste produto, que acoden a cita coma se se tratase da festa patronal da que presumen tantas e tantas parroquias do país. Trátase do segundo queixo máis vendido de España é a posta en escea no Recinto Feiral Terra do Queixo e nas súas inmediacións da boa idea do acontecemento, que ten na música en vivo é en directo outro dous seus principais atractivos.

Como cada ano, coincidindo co primeiro fin de semana do mes de marzo, Arzúa celebra a Festa do Queixo, que entra xa na 42 edición. O sábado, día 4, entre as oito e as once da mañá, terá lugar a recepción de expositores e mercadorías, para inciar a partir deste última hora e ata as oito e media do serán a exposición e venta.

Ás doce da mañá do sábado, a actriz viguesa María Castro será a encargada de pronunciar o pregón,  que se adianta unha hora respecto a edicións anteriores para facer posible a celebración de actos programados.
As instalacións volverán abrirse á mesma hora o domingo, día 5 de marzo, para a recepción de expositores. A partir das 10 comezará  a exposición e venda, no que será o día grande do feiral.

Segundo os primeiros datos, pasan xa de corenta as queixerías que anunciaron que acudirán á cita -en 2015 fóron 45 e 60 os postos de exposición-. Ademais dunha ampla representación das catro denominacións de orixe galegas, acudirán outras de España.

No evento ten un protagonismo importante tamén o reclamo publiciatario da festa, cun concurso de carteis que contou con 52 propostas e que nesta ocasión tivo como gañadora a proposta 'rural', de Rubén Lucas García (Torreaguera, Murcia) que, curiosamente, gañou na pasa edición o terceiro premio.
​
Produción do Arzúa-Ulloa
No ano 2015, ó ultimo dos exercicios pechado na Denominación de Orixe Protexida (DOP) Arzúa-Ulloa,  vendéronse case tres millóns e medio de quilogramos de queixo e denominación medrou un 6 por cento en relación ao ano anterior.O crecemento, en palabras do presidente da DOP, Xosé Luis Carrera Valín,  está a ser sostido ao longo dos anos. O vendido en 2015 supón unha facturación duns 20 millóns de euros.

Daniel Torres SL-El Labrador Estradense é un clásico na elaboración de queixos galegos. Son máis de tres cuartos de século xa transformando o leite producido no país en favor de produtos diversos que tiveron e teñen sempre unha boa acollida entre os consumidores. Non sen moito traballo, hai que dicir que se trata dunha empresa profeta na súa terra. Por que será? Se acaso, ou seu gran lema 'queixo de familia'  pode axudar a entendelo.

Trátase dunha fábrica cunha plantilla que oscila entre as cinco-seis persoas -incluídos os vendedores-, que diariamente, con dous-tres coches en circulación, colocan os seus produtos tanto en restaurantes como en pequeños ultamarinos que hoxe, "por desgracia, están desaparecendo", lamenta Daniel Félix Torres Lea, administrador de El Labrador Estradense.

"E levamos o produto tamén a Santiago, Vilagarcía ou Lalín", argumenta, cun recorrido pola zona de Pontevedra- A Coruña, á área de influencia directa. Tamén traballa a empresa con Gadisa, no caso de Santiago e na zona da Estrada, aínda que "a gran aposta é pola venta diaria directa é en contacto  co cliente", recalca Daniel Torres. 

En 2015, esta empresa celebrou o 75 aniversario e o lema foi 'queixo de familia', porque, tal e como recoñeceu administrador, "somos unha familia todos". Teñen unha completa páxina web e un libro conmemorativo que reflicte ao detalle como foron as cousas desde 1939, xusto cando comezaron, rematada a guerra civil española.

El Labrador Estradense trata diariamente unha media de catro mil a cinco mil litros de leite,  que supoñen, un mes con outro, entre sesenta mil e setenta mil litros de leite, o que sea traduce,  a súa vez, entre sete mil e oito mil quilogramos de queixo. Anualmente, a facturación está nuns 400.000 euros.

A zona de Tabeirós-Terras de Montes non estaba aberta inicialmente á produción do queixo Arxúa-Ulla, pero co recoñecento, xunto coa zona do Deza, para traballar este producto, aumentou un pouco a súa fabricación baixo dita denominación de orixe protexida. Argumenta o admistrador de El Labrador Estradense que se trata dun queixo igual que os restantes galegos, pero cunha certificación cuns poucos máis de controis. No que se refire ao queixo de Tetilla, sinala que está no segundo posto. Hoxe, pola súa forma, polo corte ou polo que poida significar de cara ao consumidor, o Arzúa-Ulloa di que está máis no mercado.

Entre os productos que ofrece esta fábrica pontevedra está o coñecido o queixo de 'bola' , de trinta, corenta ou  cincuenta días de curación. Coñécese como queixo de 'bola' porque imitou  no seu momento na forma e na presentación ao holandés, que tiña antano, no 'Trebol' de Larsa, o seu o exemplo máis emblemático. Séguese a comercializar co seu parafinado tradicional vermello  e co seu característico papel celofán. O seu particular sabor hai que buscalo nunha maior curación e nunha menor cantidade de materia graxa que no caso do Arzúa-Ulloa. Polo demais, o leite é o habitual.

Fabrica tamén esta empresa estradense queixo de barra, de gran saída nos restaurantes- para cortar e lonchear- en pizzarías e, por suposto, tamén para comercializar en tacos.

Séguelle na oferta  'A Ponte Vella' -do que se fala noutro apartado de queixosdegalicia.com, un queixo gallego de máis curación é que vai na procura de novos padales e demandas.

Queixo e marmelo
Hai anos atrás,  a sobremesa tradicional non deixaba ser ser o queixo con marmelo. Daniel Torres afirma, que en Galicia "non deixamos de ser de queixos de sabores tenros", e non oculta que é un amante do produto, e que come queixo todos os días, "porque me apetece, porque me gusta; e como de calquer queixo", asegura. Non é estraño, porque como el mesmo lembra, a sobremesa máis tradicional que había desde hai unhas boas décadas a esta parte era o queixo con marmelo, aínda que este último chegase ás tendas procedente de Puente Genil, en grandes latas, e se consumira a granel nos nosos fogares  en porcións.  Cabe lembar, neste punto, que Puente Genil (Córdoba), ten hoxe un lema: "donde el sol se hace dulce".

Apunta tamén Daniel Torres que, hoxe, afortunadamente, os grandes restauradores xa traballan cos queixos, e que nas guías hai grandes receitas co produto.

Premio e futuro
El labrador Estradende participa todos os anos na Cata de Queixos de Galicia, na que se vai colocando, un ano con outro, entre os dez primeiros clasificados dunha ou otra das denominacións coas que traballa.  Nesta última edición obtivo o segundo premio para o Queixo de Tetilla.                            
Á hora de falar de  proxectos e do futuro, Daniel Torres fala de "continuar", e non oculta que está e meses das xubilación e aínda que ten dous fillos, cadanseu coa súa profesión. Non desbota continuar algo máis, mentres se aclara a continuidade e recoñece que ser queixeiro é  moi sacrificado. 

Son ás mellores referencias dos queixos galegos con denominación de orixe protexida do ano 2016. Trátase das marcas Daniberto, polo queixo de Tetilla que fabrica en Vilalba (Lugo) ; Bo-Queixo, un Arzúa-Ulloa que se fai no concello coruñés de Boqueixón; Don Gabino, un San Simón da Costa que se fabrica no concello lugués de Vilalba; Castelo, un multipremiado queixo de Pedrafita (Lugo) da denominación Cebreiro; e Artelac, un Arzúa-Ulloa curado procedente de Antas de Ulla (Lugo).

Estas cinco marcas gañaron o pasado 21 de decembro a distinción de ouro, na XIX cata dos Queixos de Galicia, un acto que se celebra conxunta e inseparablemente ata o momento cos premios da Cata dos Meles de Galicia, que este ano entrou na súa XV edición.

Na distinción de prata, os galardóns foron parar a El Labrador Estradense (A  Estrada, Pontevedra), polo seu queixo de Tetilla; a J. Varela (Santiso, A Coruña), por un Arzúa-Ulloa; a Fontenlas (Vilalba, Lugo), por un queixo San Simón da Costa; e a  Santo André (Castroverde, Lugo), por  un Cebreiro.

Os premios correspondéronlle, na categoría de bronce, ás marcas Farelo (Agolada, Lugo) , en Tetilla; Queinaga (Curtis, A Coruña), en Arzúa-Ulloa; e Catadoiro (Vilalba, Lugo) , en San Simón da Costa. 

(Lista de premiados)