O peso da Ulloa na Denominación de Orixe Protexida é importante, xa que xunto cun produtor co nome e a proxección que ten García Baquero, están fábricas como Arqueixal, na que a artesanía e a produción ecolóxica son clave; ou outras -sen pretender ser exahustivos na relación- como Diqueixa ou Artelac, igualmente importantes.
O queixo que se produce na Ulloa é nestas datas obxectivo de especial atención, posto que se celebra a fin de semana no concello lucense de Palas de Rei a súa festa de exaltación. Previamente, no mes de marzo, ten lugar a Festa do Queixo de Arzúa. Son os dous un produto cun selo único, que se elabora e se comercializa baixo o paraugas da Denominación de Orixe Protexida Arzúa-Ulloa. Agora si, como noutras denominacións, a busca de sabores e matices estará para o consumidor nesta ou naquela marca, que para gustos hai sabores.
Tradicionalmente, son os tres concellos da comarca os que celebran a Feira do Queixo da Ulloa, pero hoxe son só dous: Monterroso e Palas de Rei. Refire Pablo Taboada que "por razóns que non veñen ao caso" -aínda que están na mente de todos, polo que se dixo no seu día- Antas de Ulla decidíu quedar fóra.
Non oculta o alcalde que se Antas de Ulla decide retornar ao "establecido e decidido" desde hai xa uns bos anos, ninguén lle vai por trabas. Entre outras cousas, porque é un concello "amigo, limítrofe e irmao". "Por circunstancias, nas que non imos entrar agora", insiste, decidiu renunciar hai dous anos a organizar o feiral e "non pasa nada". Cando queira retornar "non hai ningún problema", argumenta.
Todo a punto
A feira desta fin de semana e moi importante, aínda que, afortunadamente para o municipio, a súa situación estratéxica no Camino de Santiago e a súa connotación cultural reportan unha actividade turística moi significativa, e constitúen un "maná" día a día. Pero hai outros reclamos, algúns en proxecto aínda, que permitirán afondar na proxección do queixo da Ulloa.
Cara a fin de semana, as expectativas son boas. Os postos da feira multisectorial -na Praza de Galicia- están cubertos e foi precisa unha ampliación, cunha nova carpa para darlle acubillo aos expositores que se inscribiron a última hora.
No que se refire ao apartado dos queixos, hai unha representación de 16-17 fabricantes da denominación, ademais dos habituais que acoden a este tipo de encontros para promocionar os seus produtos, con vendedores de queixos doutros puntos de Galicia e mesmo de España.
Pero no municipio lucense tamén se cruzan os dedos para que a climatoloxía non sexa adversa, sabedores de que o mal tempo non anima tanto a desprazarse. Hai unha semana que xa está todo preparado, coas infraestructuras dispostas e con máis de 2.500 metros cadrados de zona cuberta.
Potenciar o mercado
Proxectos importantes parecen chamar a outros, e xunto coa chegada de García Baquero a Palas de Rei, está agora a aposta por levantar en Teixeiro (Curtis) -na zona de influencia do Arzúa-Ulloa- unha moderna fábrica láctea, para a que se falou inicialmente dun investimento de 70 millóns de euros e capaz de procesar o 15% da materia prima da comunidade autónoma.
Para o rexedor municipal, todo o que serva para potenciar o mercado está ben. Aínda que sinala que descoñece o futuro desta iniciativa e a súa singularidade, considera que ten que ser importante para o sector agropecuarario na comarca, que pode que perdera na zona parte da súa puxanza malia que siga a ser importante, toda vez que no municipio está instalada unha empresa de material deportivo que aporta "un valor engadido moi importante para un concello tan pequeno como o noso" ou a presenza doutras empresas como a granxa avícola Campo Mayor, referente estatal na produción de ovos.
Só estas últimas firmas absorben entre un 20% e un 30% da masa laboral do concello e xunto con outras máis pequenas, "pero non menos importantes", matiza, axudan a paliar un pouco "o posible éxodo do rural". Todo isto, xunto co Camiño de Santiago, levan a unha taxa de desemprego moito menor en relación a outros concellos próximos.
Pero, en todo caso, sinala Pablo Taboada que calquera cousa que se faga "para potenciar os nosos produtos", véxase queixo, leite, embutidos, hortalizas ou a carne da contorna, vai ter unha acollida favorable, porque redundará na mellora da situación "dos nosos gandeiros", conclúe.